Bệnh sốt rét là một bệnh phổ biến
và là vấn đề rất nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Bệnh do ký sinh trùng
sốt rét gây nên và lây từ người bệnh sang người lành khi bị muỗi Anopheles mang
ký sinh trùng sốt rét đốt.
Sau khi bị muỗi Anopheles đốt,
chúng tiêm ký sinh trùng vào máu của cơ thể vật chủ. Các ký sinh trùng di chuyển
đến gan và bắt đầu nằm im ủ bệnh trong 1-2 tuần, sau đó phóng thích ra tấn công
vào các tế bào máu. Lúc này, các triệu chứng sốt rét bắt đầu xuất hiện rõ nét:
Sốt cao, khi bị sốt rét, nhiệt độ cơ thể người bệnh trên 38,9 độ C. Đây là triệu
chứng xuất hiện đầu tiên ở người bệnh, thường là khoảng từ 10-15 ngày sau khi
muỗi đốt. Cơn sốt sẽ đến rồi đi một cách ngẫu nhiên và liên tục lặp đi lặp lại.
Sốt cùng với các triệu chứng ban đầu của bệnh rất nhẹ và hay bị nhầm lẫn với
các bệnh thông thường khác như cảm lạnh hay cảm cúm. Những đợt sốt lần sau có
cơn rét run dữ dội, run rẩy dữ dội cộng với đổ mồ hôi liên tục. Khi bệnh trở nên
nghiêm trọng, cơn run rẩy có thể nặng tới mức gần như co giật. Cơn ớn lạnh, rét
run do sốt rét gây ra không thể khắc phục bằng cách đắp chăn hay mặc quần áo ấm
hơn. Người bệnh có biểu hiện đau đầu và đau cơ. Những triệu chứng thứ phát chỉ
xảy ra sau khi các triệu chứng cơ bản xuất hiện, vì ký sinh trùng cần thêm thời
gian để sinh sôi nảy nở trong gan và lây lan khắp cơ thể. Thời gian đầu, cơn
đau đầu của bệnh sốt rét khá nhẹ, giống như đau đầu do căng thẳng. Nhưng khi ký
sinh trùng đã bắt đầu lây nhiễm và phá hủy các tế bào hồng cầu, cơn đau sẽ dữ dội
hơn, giống như chứng đau nửa đầu kèm nôn mửa và tiêu chảy. Không giống như các
loại tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm hay nhiễm tả, tiêu chảy do sốt rét không
quá nghiêm trọng và cũng không đi cầu ra máu. Sau khi các triệu chứng cơ bản và
thứ phát xuất hiện, nếu người bệnh vẫn không điều trị thì sẽ dẫn đến các triệu
chứng nặng hơn. Một khi chúng đã xuất hiện thì nguy cơ biến chứng và tử vong
tăng đáng kể:
(1) Co giật nhiều lần, hôn mê và
suy nhược thần kinh;
(2) Thiếu máu nặng, chảy máu bất
thường, khó thở và suy hô hấp;
(3) Vàng da;
(4) Suy thận, suy gan;
(5) Huyết áp rất thấp;
(6) Lá lách to.
Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp
thời sốt rét mang tính quyết định trong phòng ngừa dịch bệnh, phòng ngừa tử
vong và phòng chống lây lan cho cộng đồng. Cùng với các biện pháp đề phòng muỗi
đốt cũng góp phần giảm lây truyền bệnh sốt rét.
Để phòng bệnh sốt rét, mọi
người dân cần thực hiện các biện pháp sau:
- Thường xuyên ngủ màn, ngay cả vào
ban ngày và màn cần được tẩm hóa chất diệt muỗi. Đây là biện pháp tốt nhất để
phòng bệnh sốt rét.
- Buổi tối khi làm việc phải mặc quần
áo dài tay để phòng muỗi đốt, có thể sử dụng hương xua muỗi, thuốc thoa đuổi muỗi.
- Vệ sinh môi trường xung quanh, loại
bỏ nơi trú ẩn của muỗi như phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, sắp xếp vật
dụng trong nhà ngăn nắp, sạch sẽ, quần áo phải được xếp gọn gàng, không treo
hay móc quần áo trên tường làm chỗ cho muỗi đậu, trú ẩn.
- Những người đi làm có ngủ lại ở
vùng rừng núi cần mang theo màn để ngủ. Khi thấy các triệu chứng của bệnh sốt
rét như: rét run, sốt nóng sau đó vã mồ hôi hoặc cảm thấy ớn lạnh, gai rét, người
bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
TTYT, TYT Phun,
tẩm màn cho hộ gia đình tại thôn Nà Báng – Thị trân Đông Khê huyện Thạch An
Hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống
sốt rét 25/4, Trung tâm Y tế huyện Thạch An tăng cường các hoạt động truyền
thông tại cộng đồng, phun, tẩm màn tại hộ gia đình; phối hợp TTKSBT điều tra
véc tơ XXHD: lựa chọn 30 hộ gia đình gần nhau tại thôn xóm để điều tra giám sát
muỗi trưởng thành và bắt loăng quăng bọ gậy tại các dụng cụ chứa nước của hộ
gia đình, tích cực phối hợp và đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, vận động cộng đồng
xã hội để cùng chung tay đẩy lùi bệnh sốt rét để tiến tới loại trừ sốt rét, góp
phần chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân./.